Bơm Bù Áp Chữa Cháy: Giải Pháp Ổn Định Áp Suất Hệ Thống PCCC Hiện Đại

Trong hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC), việc duy trì áp suất nước ổn định trong các đường ống là yếu tố cực kỳ quan trọng, giúp đảm bảo khả năng phản ứng nhanh khi có sự cố. Bơm bù áp chữa cháy ra đời nhằm đáp ứng nhiệm vụ đó: giữ cho hệ thống luôn có áp suất tiêu chuẩn mà không cần kích hoạt bơm chính. Đây là một trong những thiết bị không thể thiếu trong các công trình hiện đại như tòa nhà cao tầng, khu công nghiệp, trung tâm thương mại hay nhà máy.

Các dòng máy bơm bù áp thông dụng

🔴 Thương hiệu: Pentax (Italy) – Chất lượng cao, độ bền vượt trội, phổ biến tại Việt Nam

Mã máy	Thông số kỹ thuật	Mô tả chi tiết
Pentax CAM100N	1.0 HP, 220V, 60 lít/phút, 40m cột áp	Bơm ly tâm trục ngang, nhỏ gọn, phù hợp nhà dân, biệt thự, hệ thống bù áp quy mô vừa
Pentax CPm158	1.5 HP, 220V, 90 lít/phút, 45m cột áp	Phổ biến nhất trong hệ bơm bù áp của Pentax, hoạt động ổn định, dễ thay thế linh kiện
Pentax CM50	0.5 HP, 220V, 50 lít/phút, 32m cột áp	Dùng trong hệ thống văn phòng, chung cư quy mô nhỏ, tiết kiệm điện năng
Pentax CB210	2.0 HP, 380V, 120 lít/phút, 50m cột áp	Công suất lớn hơn, sử dụng cho nhà máy, kho chứa lớn, bù áp nhanh và mạnh
Pentax MB100/2	1.0 HP, 220V, 70 lít/phút, 36m cột áp	Thiết kế hiện đại, hiệu suất cao, thường đi kèm trong combo hệ thống PCCC tiêu chuẩn

🔵 Thương hiệu: Ebara (Nhật Bản) – Vận hành êm, tuổi thọ dài

Mã máy	Thông số kỹ thuật	Mô tả chi tiết
Ebara CDA2.00M	2.0 HP, 220V, 100 lít/phút, 48m cột áp	Bơm bù áp ly tâm, thân inox chống ăn mòn, vận hành êm và rất bền, phù hợp cho nhà máy, khách sạn, trường học lớn

🟢 Thương hiệu: Grundfos (Đan Mạch) – Tích hợp công nghệ tiết kiệm điện

Mã máy	Thông số kỹ thuật	Mô tả chi tiết
Grundfos CM3-4 A-R-A-EAV	1.1 HP, 220V, 85 lít/phút, 35m cột áp	Dòng bơm thông minh, thân thép không gỉ, vận hành cực kỳ tiết kiệm năng lượng, phù hợp lắp đặt trong tòa nhà thông minh

🟡 Thương hiệu: Wilo (Đức) – Bơm công nghệ cao, hiệu suất mạnh

Mã máy	Thông số kỹ thuật	Mô tả chi tiết
Wilo PB-201EA	0.5 HP, 220V, 45 lít/phút, 30m cột áp	Dòng mini booster, vận hành cực êm, có tích hợp cảm biến áp lực, thích hợp hệ thống bù áp tự động quy mô nhỏ

🟠 Thương hiệu: Teco (Đài Loan) – Giá hợp lý, linh kiện dễ thay

Mã máy	Thông số kỹ thuật	Mô tả chi tiết
Teco BML-20	2.0 HP, 380V, 110 lít/phút, 50m cột áp	Kết hợp động cơ Teco và đầu bơm ly tâm, thiết kế thân thiện, dễ bảo trì, dùng tốt trong hệ thống công nghiệp vừa

⚪ Thương hiệu: PCCC Việt Nhật (Việt Nam) – Tối ưu cho thị trường trong nước

Mã máy	Thông số kỹ thuật	Mô tả chi tiết
VN-JK50	0.75 HP, 220V, 60 lít/phút, 38m cột áp	Sản xuất tại Việt Nam, giá thành hợp lý, đáp ứng tốt các yêu cầu về kỹ thuật trong công trình tòa nhà, chung cư nhỏ

✅ Tổng kết bảng mã

STT	Mã máy	Thương hiệu	Công suất	Lưu lượng	Cột áp	Điện áp
1	Pentax CAM100	Pentax	1.0 HP	60 lít/phút	40m	220V
2	Pentax CPm158	Pentax	1.5 HP	90 lít/phút	45m	220V
3	Pentax CM50	Pentax	0.5 HP	50 lít/phút	32m	220V
4	Pentax CB210	Pentax	2.0 HP	120 lít/phút	50m	380V
5	Pentax MB100/2	Pentax	1.0 HP	70 lít/phút	36m	220V
6	Ebara CDA2.00M	Ebara	2.0 HP	100 lít/phút	48m	220V
7	Grundfos CM3-4	Grundfos	1.1 HP	85 lít/phút	35m	220V
8	Wilo PB-201EA	Wilo	0.5 HP	45 lít/phút	30m	220V
9	Teco BML-20	Teco	2.0 HP	110 lít/phút	50m	380V
10	VN-JK50	Việt Nhật	0.75 HP	60 lít/phút	38m	220V

Bơm bù áp chữa cháy là gì?

Bơm bù áp (Jockey Pump) là một loại máy bơm công suất nhỏ, hoạt động độc lập với bơm chữa cháy chính, có nhiệm vụ duy trì áp suất ổn định trong đường ống hệ thống chữa cháy. Khi hệ thống bị rò rỉ nhẹ hoặc tụt áp do nhiệt độ, bơm bù áp sẽ tự động khởi động để bù lại phần áp suất bị thiếu hụt.

Vai trò của bơm bù áp

• Giữ áp suất đường ống luôn ở mức tiêu chuẩn.
• Tránh khởi động không cần thiết của bơm chữa cháy chính, kéo dài tuổi thọ bơm chính.
• Giảm hao tổn năng lượng và chi phí vận hành hệ thống.

Nguyên lý hoạt động

• Bơm bù áp được kết nối với bộ điều khiển áp suất. Khi áp suất giảm xuống dưới mức định sẵn, máy bơm bù áp tự động khởi động để tăng áp. Khi áp suất đạt ngưỡng yêu cầu, bơm sẽ tự động tắt. Ngược lại, nếu áp suất tụt quá sâu (ví dụ do cháy), bơm chữa cháy chính sẽ được kích hoạt.

Cấu tạo của hệ thống bơm bù áp chữa cháy

Một hệ thống bơm bù áp thường gồm các thành phần chính sau:

Thành phần	Chức năng
Bơm bù áp (Jockey Pump)	Bơm công suất nhỏ để duy trì áp suất
Cảm biến áp suất	Giám sát áp suất và gửi tín hiệu đến bộ điều khiển
Bộ điều khiển tự động	Điều khiển việc bật/tắt máy bơm theo áp suất thực tế
Van 1 chiều và van chặn	Ngăn dòng nước chảy ngược và điều tiết lưu lượng
Đồng hồ áp suất	Hiển thị áp suất hệ thống theo thời gian thực

Các bộ phận trên kết hợp với nhau thành một hệ thống hoạt động ổn định, đảm bảo rằng áp suất luôn được duy trì mà không gây tiêu hao năng lượng quá mức.

Phân loại bơm bù áp chữa cháy

Phân loại theo nguồn năng lượng

• Bơm điện: Dễ điều khiển, hoạt động êm ái, phổ biến trong nhà cao tầng, bệnh viện.
• Bơm diesel (hiếm gặp cho bù áp): Dùng khi không có điện hoặc cần độc lập tuyệt đối.
• Bơm bù áp bằng khí nén: Ứng dụng đặc biệt trong môi trường dễ cháy nổ, yêu cầu không phát sinh tia lửa.

Phân loại theo cấu trúc

• Bơm ly tâm trục ngang: Thiết kế đơn giản, dễ lắp đặt.
• Bơm ly tâm trục đứng (vertical pump): Tiết kiệm diện tích, áp lực cao hơn.
• Bơm piston (ít dùng): Áp suất cực cao, dùng trong hệ thống chuyên biệt.

Lý do nên lắp đặt bơm bù áp trong hệ thống PCCC

Đảm bảo hệ thống luôn sẵn sàng

• Hệ thống PCCC phải luôn ở trạng thái hoạt động ngay lập tức. Bơm bù áp giúp duy trì áp lực nước trong ống, sẵn sàng bắn ra khi cần mà không phải chờ bơm chính khởi động.

Giảm hao mòn bơm chữa cháy chính

• Bơm chính có công suất lớn, chi phí vận hành cao và dễ hư hại nếu khởi động liên tục. Việc để bơm bù áp xử lý các tình huống nhỏ giúp kéo dài tuổi thọ của bơm chính.

Giảm rủi ro do rò rỉ

• Các hệ thống ống dẫn nước có thể rò rỉ nhẹ do nhiệt độ, độ giãn nở,… Nếu không có bơm bù áp, sẽ xảy ra tụt áp mà người vận hành không phát hiện, làm hệ thống mất hiệu quả khi xảy ra cháy thật sự.

Tiết kiệm chi phí điện năng

• So với việc cho bơm công suất lớn hoạt động thường xuyên, việc dùng bơm nhỏ để duy trì áp lực giúp giảm điện năng tiêu thụ rõ rệt.

Một số thương hiệu bơm bù áp chữa cháy uy tín

Thương hiệu	Xuất xứ	Ưu điểm nổi bật
Pentax	Ý	Bền bỉ, dễ bảo trì, phổ biến tại Việt Nam
EBARA	Nhật	Vận hành êm ái, tiết kiệm năng lượng
Grundfos	Đan Mạch	Công nghệ tiên tiến, độ bền cao
Teco	Đài Loan	Giá thành hợp lý, linh kiện dễ thay thế
PCCC Việt Nhật	Việt Nam	Tối ưu cho thị trường nội địa, bảo hành tốt

Cách tính toán lựa chọn bơm bù áp phù hợp

Các thông số cần quan tâm

• Cột áp yêu cầu (H): Độ cao cần đẩy nước, thường 30–80m cho tòa nhà cao tầng.
• Lưu lượng (Q): Lượng nước cần cung cấp để bù áp, thường từ 1 – 10 m³/h.
• Áp suất yêu cầu: Dựa trên tiêu chuẩn PCCC từng quốc gia (Việt Nam thường yêu cầu 6–10 bar).
• Điện áp: 220V hoặc 380V tùy hệ thống.

Công thức tham khảo

• Lưu lượng tính toán sơ bộ:
  • Q (m³/h) = Số tầng × Dung tích đường ống chính × Hệ số rò rỉ
• Áp lực cần thiết:
  • P (bar) = (H/10) + Hệ số tổn thất áp
• Trong đó:
  • H là chiều cao công trình tính từ bơm đến điểm cấp nước cao nhất.
  • Hệ số tổn thất áp thường từ 0.5–1.5 bar.

Quy chuẩn và tiêu chuẩn liên quan

Khi lắp đặt bơm bù áp chữa cháy, cần tuân thủ các quy định:

• TCVN 3890:2009 – Trang bị, bố trí, kiểm tra, bảo dưỡng hệ thống PCCC.
• NFPA 20 – Tiêu chuẩn Mỹ cho hệ thống bơm chữa cháy.
• QCVN 06:2022/BXD – Quy chuẩn an toàn cháy cho nhà và công trình.

Tuân thủ các tiêu chuẩn này không chỉ giúp đảm bảo hiệu quả chữa cháy, mà còn là điều kiện cần thiết để được nghiệm thu công trình.

Lưu ý khi lắp đặt và vận hành

• Luôn lắp van 1 chiều ngăn nước hồi ngược gây hư hỏng bơm.
• Kiểm tra thường xuyên cảm biến áp suất và bộ điều khiển.
• Đảm bảo hệ thống điện đủ tải và ổn định cho bơm hoạt động.
• Không lắp đặt bơm tại vị trí dễ ngập nước hoặc nơi quá nóng.

Các lỗi thường gặp và cách khắc phục

Lỗi	Nguyên nhân	Cách khắc phục
Bơm không hoạt động	Cảm biến áp hỏng, mất điện	Kiểm tra hệ thống điện, thay cảm biến
Bơm chạy liên tục	Rò rỉ đường ống, cảm biến sai	Khắc phục rò rỉ, hiệu chỉnh cảm biến
Bơm kêu to, rung lắc	Cặn bẩn, lệch trục	Vệ sinh định kỳ, cân chỉnh trục
Bơm không tắt sau khi đủ áp	Van 1 chiều hỏng, lỗi relay	Thay van hoặc kiểm tra điều khiển

Xu hướng phát triển bơm bù áp chữa cháy

• Tích hợp IoT: Bơm có thể kết nối với hệ thống giám sát từ xa.
• Tự động gửi cảnh báo khi rò rỉ hoặc sự cố.
• Tăng khả năng tiết kiệm năng lượng nhờ bộ điều khiển thông minh.
• Thiết kế module hóa dễ lắp ráp, bảo trì.

Tìm hiểu thêm bài viết: Máy bơm bù áp chữa cháy Pentax 2.2KW 3HP